ขมิ้น เป็นพืชสมุนไพรไม้ล้มลุก มีอายุหลายปี มีทรงพุ่มสูงประมาณ 3 ฟุต มีเหง้าอยู่ใต้ดิน มีลักษณะรูปไข่ อ้วนสั้น มีแขนงรูปทรงกระบอก แตกออกด้านข้าง 2 ด้าน ตรงกันข้าม เนื้อในเหง้าสีเหลืองส้ม หรือสีแสด มีกลิ่นฉุน ใบเดี่ยว กลางใบมีสีแดงคล้ำ แทงออกมาเหง้าเรียงเป็นวงซ้อนทับกัน ใบรูปหอกยาว ดอกเป็นช่อแทงออกจากเหง้า แทรกขึ้นมาระหว่างก้านใบ มีรูปทรงกระบอก มีกลีบดอกสีเหลืองอ่อน ใบประดับสีเขียวอ่อนหรือสีนวล ผลมีลักษณะรูปกลมมี 3 พูต้นขมิ้น มีลักษณะกลมๆ ลำต้นจะถูกห่อหุ้ม มีกาบโคลนใบล้อมรอบ มีสีน้ำตาลแกมเขียว
รากขมิ้น มีลักษณะกลมเล็กๆ ฝอยๆ มีสีน้ำตาล
ใบขมิ้น มีลักษณะใหญ่ยาว สีเขียว เป็นใบเดี่ยว มีก้านใบแทงขึ้นจากหัวในดิน
ดอกขมิ้น จะออกดอกเป็นช่อ ที่ยอดแทรกออกระหว่างกาบใบ ดอกช่อแทงออกจากเหง้า แทรกขึ้นมาระหว่างก้านใบ มีรูปทรงกระบอก กลีบดอกสีเหลืองอ่อน มีใบประดับสีเขียวอ่อนหรือสีนวล
ผลขมิ้น จะเป็นผลแข็งๆ มีลักษณะรูปกลมๆ มี 3 พู มีเมล็ดอยู่ด้านใน เมื่อผลแก่เต็มที่จะไม่แตก
เหง้าขมิ้น มีเหง้าอยู่ใต้ดิน มีเหง้าเป็นรากอวบรูปทรงกระบอก หรือรูปค่อนข้างยาว ปลายเรียวแหลม จะออกเป็นกระจุก มีผิวสีน้ำตาลอ่อน มีเนื้อในสีเหลืองส้ม หรือสีแสด มีกลิ่นหอมเฉาะตัว มีรสฝาด